THỰC TRẠNG DOANH NGHIỆP CẦN ĐƯỢC MỔ XẺ

"Thomas Edison “thất bại” hơn 3 ngàn lần trong các thí nghiệm trước khi sáng chế ra bóng đèn điện. Nếu ông ta xấu hổ, có lẽ nhân loại vẫn phải đốt đèn cầy mỗi đêm."

Khắp A Đông, không doanh nhân nào muốn mổ xẻ hay đào bởi chuyện nợ nần hay “thất bại” đã qua. Không ai muốn ngôi xuống giải thích với các chủ nợ hay cổ đông đối tác về những lý do hay yếu tố đã gây nên sự cố. Mọi người, kể cả chủ nợ, chỉ ao ước là tai nạn này sẽ biến mất, mọi điều tiếng im bặt và tất cả quay về với đời sống hàng ngày như chuyện đó không hề xảy ra. Sự chối bỏ thực tại luôn luôn làm xấu đi mọi tình huống.

Cá nhân tôi cũng đã đối diện với vực thẳm của phá sản nhiều lần trong thương nghiệp. Vào đầu thập niên 80, tôi rất hồ hởi lạc quan khi kiếm tiền nhanh chóng vô tội vạ với địa ốc từ những năm 70’s. Tôi và vài người bạn gom hết vốn, khoảng 6 triệu đô la, đầu tư xây dựng 220 biệt thự tại Scottsdale, Arizona. Khi lãi suất ngân hàng lên hơn 20% một năm, chúng tôi không bán được một biệt thự nào, và phải trả hơn 27 triệu đô la cả vốn lẫn lời đã đến kỳ hạn. Luật sư tôi khuyên nên tránh mặt các chủ nợ và khai phá sản để toàn bộ tài sản bị Tòa phong tỏa khoảng hai năm, rồi chờ đợi tình thế đảo ngược.

Nhưng căn bản đạo đức cá nhân không cho phép tôi làm vậy. Tôi triệu tập một hội đồng các chủ nợ (creditors committee), trình bày trung thực các tài sản và nợ nần, của cá nhân tôi lẫn công ty. Tôi chịu hoàn toàn trách nhiệm và sẵn sàng giao toàn bộ tài sản mà không làm khó khăn để họ rộng đường thanh lý và các món nợ khỏi bị xấu thêm với thời gian...

Các chủ nợ trân trọng sự thành thực và can đảm của tôi. Họ dễ dãi chấp nhận mọi điều kiện, còn cho tôi giữ lại bộ sưu tập viết máy và một chiếc xe Porsche. Sau đó, họ bắt tôi phải đi ăn tối ở một nhà hàng sang trọng nhất Los Angeles, và chúng tôi cùng ca bài My Way trong thân tình. Một chủ nợ sáu năm sau còn đầu tư vào công ty Hartcourt của tôi hơn 2 triệu đô la và chúng tôi trở thành những người bạn thân cho đến nay.

Tôi được vài con nợ mời làm tư vấn để thương lượng với các chủ nợ về giải pháp phá sản êm thấm. Tôi luôn nói rằng tôi không đoán chắc là các chủ nợ của bạn sẽ dàn xếp tốt đẹp với ban quản trị về giải pháp sau cùng hay sẽ hoan hỉ mời ban quản trị đi ăn uống linh đình.

Nhưng tôi tin chắc là “trung thực”, “minh bạch” và “cởi mở” là ba yếu tố cần thiết để việc tái cấu trúc công ty được hoàn tất như mong ước. Mọi hành xử ngược lại, sẽ chỉ gây ra những hậu quả trái với quyền lợi của mọi phe nhóm.

Tôi hy vọng là giới doanh nhân của Việt Nam sẽ không bị sự xấu hổ vì sợ “thất bại” làm chùn chân khi tìm giải pháp sáng tạo và năng động cho công việc của mình. Thomas Edison “thất bại” hơn 3 ngàn lần trong các thí nghiệm trước khi sáng chế ra bóng đèn điện. Nếu ông ta xấu hổ, có lẽ nhân loại vẫn phải đốt đèn cầy mỗi đêm.

Trích từ sách Góc nhìn Alan về Xã hội (Thuộc Bộ di sản Alan Phan