ĐỊNH VỊ SẢN PHẨM KHỞI NGHIỆP

 - Bạn có nghe thấy tiếng lao xao ngoài cửa sổ lúc nửa đêm không? Đó là những ý tưởng “kỳ lân” xếp hàng, gào thét đòi được bạn ký séc đầu tư, nhưng đa số sẽ té ngửa khi bình minh vừa ló.

- Tôi đã chứng kiến vô số bản vẽ trên khăn ăn quán cà phê bay cao như Diều Thần… rồi rơi phập xuống bãi cỏ hoang vì thiếu ba chiếc cột trụ sinh tử: có đáng khao khát không, kiếm được tiền không, và có làm nổi không.

- Đầu tiên, hãy soi đèn pin vào chữ “Đáng khao khát”: sản phẩm của bạn có giải quyết nỗi đau khách hàng đến mức họ sẵn sàng bỏ bữa trưa để mua không? Nếu câu trả lời là “ừm… chắc họ sẽ thấy hay hay”, xin chia buồn, đó là cụm từ giết dự án nhanh hơn báo cáo thuế.

- Hình dung cảnh CEO của bạn bước vào thang máy, đụng phải nhà đầu tư, chỉ kịp thốt 20 giây: “Chúng tôi giúp tài xế giao khoai lang nóng trong 10 phút, đỡ cháy nhà bếp cả khu dân cư.” Nếu mắt nhà đầu tư sáng lên, bạn được vé đi tiếp; nếu họ vuốt thẻ ra khỏi thang máy sớm, quay lại slide số 1.

- Tiếp theo, “Khả sinh lợi”: ý tưởng có thể in tiền hay đốt tiền? Con đường ngắn ngủi nhất tới nghĩa trang startup là “đông người dùng, không doanh thu, hy vọng quảng cáo”. Đừng là kẻ bán kem ở Nam Cực rồi ngạc nhiên khi báo cáo lãi chỉ toàn băng tuyết.

- Thử tính nhẩm: bạn cần bao nhiêu khách trả phí để trang trải server, marketing, lương kỹ sư, bánh pizza đêm code sprint? Nếu phép cộng khiến đồng hồ báo thức nổ tung, cắt bỏ tính năng thừa như cắt dây cột khinh khí cầu trước bão.

- Cuối cùng, “Khả thi”: bạn có đội ngũ đủ mồ hôi – không chỉ PowerPoint – để xây nên thứ mình vẽ? Đừng tuyển hai designer, một kế toán rồi hứa xây hệ thống AI đọc sóng não cá voi. Bộ tam sên này chắc chắn sẽ về quê ăn tết sớm.

- Kiểm tra nguồn lực: công nghệ đã sẵn, pháp lý có lối đi, chuỗi cung ứng không hắt xì hơi lúc biển động? Nếu một mắt xích lung lay, hãy gia cố trước khi đổ bê-tông niềm tin.

- Nhà đầu tư tinh như mèo đói: họ không tài trợ “giấc mơ ngủ ngày”, họ rót tiền cho cam kết đã nghiệm chứng. Bảng khảo sát 500 khách thật, doanh thu thử nghiệm dù nhỏ vẫn sáng lấp lánh hơn bộ slide 3D biết nhảy salsa.

- Hãy nhớ: xác thực ý tưởng không phải màn tra tấn cảm hứng, mà là liều vaccine chống ảo tưởng. Chính bạn ngăn mình đốt hàng trăm nghìn đô cho một “bóng ma công nghệ” bốc hơi trước khi server kịp nóng.

- Thay vì lao vào build sản phẩm sáu tháng rồi mới hỏi “ai xài?” – hãy mở điện thoại ngay, gọi năm khách tiềm năng, lắng nghe họ than thở, rồi gạch nát những giả định màu hồng.

- Khi đã có ba dấu “đã kiểm tra” cho Khao khát ‑ Sinh lợi ‑ Khả thi, bạn không còn là kẻ mơ mộng dưới mưa sao băng; bạn là kiến trúc sư dựng cầu treo qua hẻm núi, dẫn cả đội sang bờ kỳ tích.

- Câu chuyện kết thúc đẹp nhất: nhà đầu tư cười tít mắt, nhân viên thôi phải cậy mì gói, khách hàng gọi sản phẩm của bạn là “máy cứu hỏa bỏ túi”. Thế giới được sửa chữa thêm chút xíu, và bạn vẫn còn tóc trên đầu.

- Còn kịch bản dở dang? Bạn bỏ ra sáu tiếng để đặt lại câu hỏi, thay vì sáu tháng quăng tiền qua cửa sổ. Tin tôi đi, sáng mai thức dậy sẽ nhẹ ví hơn, nhưng nặng ký niềm tin gấp bội.

- Vậy, trước khi đổ mồ hôi lên code, hãy đổ mồ hôi lên bảng khảo sát; trước khi đắp bê tông ước mơ, hãy thử gõ nhẹ xem nền đất có lún không. Bạn và ví tiền của bạn sẽ biết ơn quyết định ấy suốt hành trình khởi nghiệp.

Nguyễn Lê Kha st.

—-/$/—-

I've seen many good (and great) ideas struggle to see the light of day.

And not because they're not creative.

But because the founders didn't check if their startup truly solves a real problem, makes financial sense, or can actually be built and scaled.

The most successful startups we see clearly answer 3 important questions early:

1. Desirability:

Is there a real, pressing problem your product or service solves for customers?

2. Viability:

Can your idea realistically make money and grow in today's competitive market?

3. Feasibility:

Do you genuinely have the skills, resources, and team to bring your idea to life?

Asking these questions upfront doesn’t just lower your risk, it shows investors that you're serious about building something real, rather than banking on guesswork.

So, before you spend months (and money), take the time to validate your idea.

You'll thank yourself later and so will your investors.

Enjoyed this post? Follow Chris Tottman