LẠM PHÁT VÀ ĐỔI TIỀN

 những câu chuyện thời sự như bánh mỳ 105k/cái, bánh canh 185k/1 tô, phở 300k/1 tô (bao gồm phí siếp) hay siêu thị bán hàng theo "combo" và giá trị đơn hàng phải ở mức tối thiểu 700k, 1000k... v.v khiến ta nhớ lại "một thủa yêu người".

"cuộc tình dĩ vãng đã trôi đi vào quên lãng/ kỷ niệm cũng chỉ là cơn sóng mơ hồ" bỗng dưng ùa về.

cái thứ có tên "combo" hiện tại có tính chất bắt bí hệt như trò "bia hơi kèm lạc" thời thiên đường bao cấp. người ta chỉ muốn mua bia chứ không muốn mua lạc, nhưng muốn mua bia thì phải mua lạc, không mua thì biến. điển tích "bia hơi kèm lạc" như là chuyện tiếu lâm không có thật từ thủa xa lắc bỗng đội mồ đứng dậy chói lòa. "combo" của siêu thị soạn ra có nhiều thứ người ta không muốn mua, thế nhưng do muốn mua vài thứ gì đó trong "combo" đó nên người ta đành.

trước dịch, nói chính xác phải là trước ngày 9/7 tức là trước ct16, ổ bánh mỳ đầu hẻm hay các xe bánh mỳ bình dân có giá chừng 10, 15, 20k là cùng, nay giá 105k nghĩa là tăng 500%. nếu trừ phí siếp chỉ tính giá bánh, thì cũng tăng tầm 100 tới 300%.

không cứ thực phẩm, mà nhiều thứ cũng tăng giá kinh hoàng. lấy tôi làm vd, thứ tôi phải mua là rượu, thuốc lá, cigar, và toan vẽ, đều tăng giá (vd bao thuốc kent trước có 25 tì/1bao, nay 35 tì không có mà mua).

giá cả tăng lòi dòm khiến ta nhớ tới thao tác điều chỉnh kinh tế vĩ mô bất hủ của đảng. năm 1985, đảng ta xí xóa nền kinh tế đặng chơi ván mới bằng cách đổi tiền. cú đổi tiền năm 85 có điểm đặc biệt: 1 đồng tiền mới ăn 10 đồng tiền cũ. và đảng ta trấn an dân chúng rằng giá cả cũng sẽ giảm xuống tương ứng tỉ lệ 1/10.

thế như mọi việc không như đảng nói

trước khi đổi tiền, đồng bạc có mệnh giá lớn nhất là 100 đồng. như vậy, đồng bạc mới có mệnh giá lớn nhấn là 10 đồng. trước khi đổi tiền, tô phở 50 đồng (chả dụ thôi, đéo ai mà nhớ chính xác) thì sau khi đổi tiền, tô phở sẽ có giá 5 đồng. ổn quá phải không nhỉ?

thế nhưng, sự ổn định ấy kéo dài khoảng... 3 ngày. sau ba ngày, tô phở, con cá, mớ rau, kí gạo...v.v lấm lét tăng giá. gọi là lấm lét cho vui, thật sự chúng lên giá một cách trơ tráo, nhâng nháo. chỉ sau một thời gian ngắn, đâu hoàn đó, nghĩa là tiền cũ 50 đồng/1 tô phở thì tiền mới cũng 50 đồng (nghĩa là tăng lên 10 lần). nhưng không chỉ dừng lại ở đó mà rất nhanh chóng, giá cả trượt đi hơn 10 lần. tiền cũ tô phở 50 đồng thì tiền mới (lẽ ra là 5 đồng) 60, 70, 80, rồi cả 100 đồng/ 1 tô. con số để mua bán không những không bớt đi một số không mà nhanh chóng tăng lên hai, ba số không. thế là đảng ta bèn in thêm các đồng bạc mệnh giá 50, 100, 200, rồi 500 đồng (nghĩa là theo giá trị cũ, đồng bạc mệnh giá lớn nhất đang là 100 thì vọt lên 5000). điều này cũng chẳng tồn tại lâu, tiếp ngay sau đó, đồng bạc 1000, 2000 ra đời. lúc này chẳng ai còn nhớ tới giá trị đồng tiền cũ nữa.

tiền chúng ta đang xài hôm nay chính là hậu duệ của đồng tiền mới năm 1985 (di sản còn sót lại là tờ bạc 500 đồng màu đỏ, hiện vứt đi lũ ăn xin cũng không nhặt). nhắc lại, khi mới đổi, mệnh giá lớn nhất của đồng bạc là 10 đồng. giờ thì chúng ta có tờ bạc 500.000 đồng.

trước ct16, ổ bánh mỳ 15k, hiện nó 105k. tất nhiên là tạm thời, phải không nhỉ? nhưng "tạm thời" là bao lâu? tao đố chúng mày trả lời được.

viễn cảnh chúng mình chuẩn bị xài đồng bạc có mệnh giá "oăn hăn địt trai lồn" (one hundred trillion) không phải là mơ mộng viển vông. với sự lãnh đạo tài tình của đảng, không có gì là không thể.